امیرحسن چهلتن نویسنده نامزد دریافت جایزه کتاب سال طی نامه یی رمان «سپیده دم ایرانی» را از این جایزه خارج کرد. چهلتن از داستان نویسانی است که در دهه ۶۰ به شهرت و اعتبار رسید. او در داستان هایش به مسائل سیاسی و اجتماعی ایران در دوره های مختلف پرداخته است.
امیرحسن چهلتن در آستانه برگزاری مراسم کتاب سال نامه یی به دبیرخانه این جایزه ارسال کرد که متن آن به اختصار به این شرح است: دبیرخانه محترم کتاب سال: در روزهای اخیر رسانه های بسیاری گزارش داده اند که رمان من «سپیده دم ایرانی» از جانب آن دبیرخانه نامزد دریافت جایزه کتاب سال اعلام شده است. شما احتمالا می دانید رفتار بانی این مسابقه یعنی وزارت ارشاد در سه دهه اخیر همواره مورد اعتراضم بوده است چون مغایر اصولی است که براساس آن تربیت شده و به آن اعتقاد دارم. باعث تاسف فوق العاده من است که اعلام کنم تا زمانی که حتی یک کتاب برای دریافت مجوز معطل یا از حق انتشار محروم مانده باشد، خود را اخلاقا مجاز به شرکت در این رقابت نمی دانم و لذا از سر لطف مرا از این نامزدی معاف بدارید.
چهلتن در گفت وگو با«اعتماد» گفت: من در اعتراض به ممیزی، چون بانی این مسابقه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است از شرکت در این مسابقه کناره گیری کردم.
این عضو ثابت کانون نویسندگان ایران در پاسخ به این سوال که اگر کتابتان در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی کاندیدا شده بود باز هم همین تصمیم را می گرفتید، گفت: من در نامه یی که به دبیرخانه این جایزه ارسال کردم بیان کردم که در سه دهه اخیر همیشه نسبت به قضیه سانسور معترض بودم و معنی آن کاملا روشن است که این اعتراض مربوط به دوره آقای خاتمی هم می شود و من آن زمان هم مشکل ممیزی داشتم. چهلتن گفت: کتاب «روضه قاسم» سال ۱۳۶۲ به مدت ۲۰ سال در انتظار خروج از چاپخانه بود که شش سال آن در دوره آقای خاتمی گذشت تا بالاخره سال ۱۳۸۲ آزاد شد، من حتی زمانی که آقای خاتمی وزیر بودند هم برای رفع توقیف این کتاب مراجعه کرده بودم و در دوره ریاست جمهوری ایشان شش سال در رفت وآمد بودم، به نظر من شش سال وقت یک نویسنده را تلف کردن بی احترامی است و غیراخلاقی.
چهلتن افزود: این تنها یک مورد از ممیزی هایی است که در مورد کتاب های من اتفاق افتاده، در زمان خاتمی کتاب های «دخیل بر پنجره فولاد» و «صیغه» با ممیزی چاپ شد، یکی از داستان های «دخیل بر پنجره فولاد» کاملا حذف شده بود و تمام داستان های دیگر همگی دست خورده بود. کتاب های «تهران شهر بی آسمان»، «عشق و بانوی ناتمام»، «چیزی به فردا نمانده است» و «مهر گیاه» هم همگی ممیزی شدند. نویسنده «سپیده دم ایرانی» درباره این کتاب گفت: این کتاب که پارسال چاپ شد حتی یک کلمه اش هم ممیزی نشد. امیرحسن چهلتن در پایان به «اعتماد» گفت: من در صورتی می توانم نامزدی رمانم را در جایزه کتاب سال قبول داشته باشم که با ممیزی موافق باشم، من از ممیزی متنفرم و اخلاقا خود را مجاز به شرکت در این مسابقه نمی دانم.
چطور می توانم از نهادی که مرا ممیزی می کند جایزه دریافت کنم و چگونه می توانم چنین هدیه یی را از وزارت ارشاد دریافت کنم؟
انصراف چهلتن و واکنش وزارت ارشاد
مدیرکل اداره کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در واکنش به انصراف امیرحسن چهلتن از حضور در مسابقه جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران گفت: نویسنده نمی تواند کتاب خود را از گردونه داوری جایزه کتاب سال حذف کند، او فقط می تواند اگر کتابش انتخاب شد جایزه را نگیرد. مجید حمیدزاده در گفت وگو با فارس افزود: در داوری جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران فرد مورد داوری قرار نمی گیرد، بلکه اثر مورد بررسی قرار می گیرد و ما با هیچ نویسنده خصومت یا دوستی نداریم. ما کتاب سال را انتخاب می کنیم و نویسنده سال را انتخاب نمی کنیم. او افزود: نویسنده یی اگر می خواهد در داوری کتاب سال شرکت نکند باید کتاب را ننویسد، اما اگر کتابی نوشته شد، آنگاه دیگر از اختیار نویسنده خارج شده است. حمیدزاده درباره اعتراض چهلتن نسبت به عملکرد وزارت ارشاد گفت: موضعی که نویسنده در مورد مساله یی می گیرد در جای خودش باید بررسی شود و ربطی به داوری کتاب او ندارد. ما کاری به نظرات نویسنده کتاب نداریم و بسته به نظرات او درباره مسائلی مثل ممیزی کتاب، اثرش را بررسی نمی کنیم. وی در پایان گفت: ضوابط داوری کتاب سال مشخص است و اگر کتاب ایشان تا این مرحله آمده است این ضوابط را رعایت کرده است.
مریم نراقی
روزنامه اعتماد
14 بهمن 1385